„Dzień dobry. Mam 7-letniego chłopca z afazją motoryczną. Chłopiec jest w 1 klasie. To są moje pierwsze kroki. Ciężko go zmobilizować do ćwiczeń, niepoprawnie odwzorowuje litery, brak koncentracji na wykonywanym zadaniu, niepoprawna artykulacja wypowiadanych zdań, bardzo dużo mówi, ale na niewłaściwy temat. Proszę o wskazówki. Pozdrawiam”.

Odpowiedź: Pani jest terapeutą czy nauczycielem dziecka? Nie wynika to z pytania, w związku z tym opiszę kilka kwestii związanych z zajęciami, a następnie z prowadzoną terapią. Prowadzenie zajęć w grupie z dzieckiem z zaburzeniami powinno uwzględniać w szczególności zalecenia, jakie pojawiają się w opinii/orzeczeniu. Jednocześnie, w sytuacji, w której mamy dziecko z afazją, warto jest dostosować zakres materiału do jego możliwości. Jeśli widzi Pani, że szybko traci koncentrację to proszę spróbować zmniejszyć ilość zadań, które mu Pani proponuje. Czasem lepiej jest zrobić jedno zadanie, a poprawnie niż kilka nieestetycznie lub z nerwami. Konieczne będzie także wprowadzanie przerw śródlekcyjnych. Widząc spadek koncentracji można poprosić, aby dzieci wstały i wykonać z nimi kilka ćwiczeń fizycznych, rozciągających. Warto także urozmaicać lekcje o aktywizujące metody pracy. Wprowadzenie pracy w parach lub grupach często wpływa bardzo pozytywnie nie tylko na poziom koncentracji, ale przyczynia się również do integracji zespołu klasowego i budowania pozytywnych relacji z rówieśnikami. Zachęcam także do ustalenia kodeksu zachowań, najlepiej w wersji obrazkowej i umieszczenia go widocznym miejscu. W sytuacji, kiedy dziecko np. nie czeka na swoją kolej można mu wskazać odpowiedni obrazek, który będzie nawiązywał do tego. Doskonalenie koncentracji na zajęciach może odbywać się również z wykorzystaniem technik relaksacyjnych, np. wyobrażanie sobie określonych rzeczy czy miejsc. Dobrze sprawdza się również trening „Uważność i spokój żabki”. To zbiór różnych ćwiczeń, które można zaproponować całej grupie. Wówczas każdy dzień zaczynamy od określonego treningu. Jedno ćwiczenie potarza się przez tydzień lub dwa, a następnie przechodzi do kolejnego. Na początku dzieci mogą być niechętnie nastawione do wykonywanych zadań, ale z czasem sam będą się upominały o ćwiczenia. Techniki multimedialne, prezentacje czy filmy edukacyjne poprawią również motywację dzieci na zajęciach. W klasie staramy się podejmować działania, które wspomogą dziecko z problemami, a jednocześnie pozwolą pozostałym uczniom również się wyciszyć czy zrelaksować. Konieczne jest zwrócenie również uwagi na to, aby chłopiec zajmował odpowiednie miejsce w klasie, np. w pierwszej ławce, w środkowym rzędzie. Jeśli szybko się rozprasza to powinien siedzieć sam lub z bardzo spokojną osobą. Należy również pilnować, aby na jego ławce znajdowało się jak najmniej rzeczy, które mogą powodować rozproszenie. Czasem wskazane jest np. wykorzystanie taśmy elastycznej – zakładamy ją na nogi dziecka i zaczepiamy o nogi krzesełka. Wówczas, gdy dziecko ma potrzebę ruchu, może poruszać nogami. Taśma sprawia opór, więc dziecko ma zapewnioną stymulację proprioceptywną. Jeśli chodzi natomiast o zajęcia w relacji jeden na jeden to konieczne jest poznanie zainteresowań dziecka. Można wówczas je wykorzystać do zmotywowania go do działania, np. poprzez zaproponowanie kolorowanki z ulubioną postacią. Pilnujemy, żeby dziecko zawsze przyjmowało odpowiednią postawę, zwłaszcza przy stoliku oraz żeby miało odpowiednie narzędzie pisarskie. Aktywności stolikowe powinny się przeplatać z ćwiczeniami ruchowymi, wzmacniającymi napięcie mięśniowe, zarówno w obrębie mięśni brzucha, jak i obręczy barkowej. Jeśli proponujemy stymulację słuchową należy pamiętać o tym, że jest ona bardzo dla dzieci męcząca i konieczne jest zapewnienie po niej wyciszenia i relaksacji. Jeśli dziecko nam się zapętla w monologu, można wykorzystać przygotowaną wcześniej czerwoną kartkę. Umawiamy się z dzieckiem, że jeśli będzie za dużo mówiło, za szybko lub nie na temat, to wówczas możemy taka kartkę pokazać. Będzie to sygnał STOP, zatrzymaj się. Budowanie wypowiedzi ustnych warto rozpocząć od opisywania tego, co znajduje się na obrazkach lub od zadawania pytań nie wymagających rozbudowanych odpowiedzi. Można również wykorzystać w czasie pracy z dzieckiem stoper lub klepsydrę – zwłaszcza do wzmocnienia koncentracji na zadaniu. Jednocześnie, konieczne jest objęcie dziecka wsparciem ze strony logopedy. Musimy bowiem pracować również nad odpowiednią artykulacją i oddechem, żeby dziecko mówiło wolniej i spokojniej. Jeśli będzie potrzebowała Pani jeszcze wskazówek, to proszę doprecyzować, czy w klasie czy w pracy indywidualnej oraz jaki typ zajęć. Wówczas bardziej precyzyjne ćwiczenia mogę wskazać.